НАҚШИ ХИМИЯ ДАР ҲАЁТИ ИНСОН

Химия илмест, ки таркиб, хосият ва сохтори модда, инчунин, таъсири мутақобилаи онҳоро меомӯзад. Химия яке аз илмҳои муҳимми табиатшиносист, ки ба ҳаёти инсон таъсири калон мерасонад. Он бо ҳама соҳаҳои ҳаёт, аз ғизо ва дору, то технология ва муҳити зист алоқаманд мебошад. Мо дар ин мақола нақши химияро дар ҳаёти инсон ва таъсири онро ба пешрафти саноат меомӯзем.
Саноати химия яке аз соҳаҳои муҳимтарин мебошад. Маҳсулоти он дар бисёр соҳаҳо, аз саноати хӯрокворӣ ва дорусозӣ то электроника ва технологияи мошинсозӣ истифода мешавад. Як мисоли истифодаи саноати химия истеҳсоли нуриҳои маъданӣ барои хоҷагии деҳот мебошад. Ба воситаи нуриҳои химиявӣ растаниҳо ғизои зарурӣ мегиранд, ки ин ҳосилро зиёд ва сифати маҳсулотро беҳтар мекунад. Саноати химия, инчунин, дигар маҳсулотҳо, аз қабили дору, пластмасса, рангвор, косметика, нахҳои бофандагӣ ва ғайра, истеҳсол мекунад.
Дар тиб ҳам химия нақши калон мебозад. Бисёре аз доруҳо бо истифода аз реаксияҳои химиявӣ ва технологияҳои он ба даст оварда мешаванд. Масалан, антибиотикҳо барои табобати бемориҳои сироятӣ ва антидепрессантҳо барои табобати депрессия истифода мешаванд. Химия, инчунин, барои истеҳсоли таҷҳизоти тиббӣ, ба монанди сканерҳо, мониторҳо, мошинҳои рентгенӣ ва дигар дастгоҳҳои тиббӣ истифода мешавад.
Дар истеҳсоли озуқа ҳам химия нақши калон мебозад. Аксарияти мо ҳар рӯз ғизои бо истифода аз равандҳо ва технологияҳои химиявӣ истеҳсолшударо истеъмол мекунем. Масалан, иловаҳои химиявӣ барои беҳтар кардани тамъ, бӯй ва ранги хӯрок истифода мешаванд, зеро ки консервантҳо барои тару тоза нигоҳ доштани ғизо ва барои муддати тӯлонӣ нигоҳ доштани хосиятҳои онҳо кумак мекунанд. Илова бар ин, маводи химиявӣ барои истеҳсоли тамъҳои гуногун, рангҳо, консервантҳо, эмулгаторҳо ва дигар иловаҳо истифода мешаванд, ки онҳо сифати ғизоро беҳтар мекунанд ва муҳлати нигоҳдории онро дароз мекунанд.
Химия дар муҳити атроф низ нақши муҳим дорад. Масалан, партовҳо тавассути равандҳои химиявӣ нобуд карда шуда, аз ифлосшавии муҳити зист пешгирӣ карда мешаванд. Равандҳои химиявӣ, инчунин, барои тоза кардани об ва ҳаво истифода мешаванд, ки ин барои тоза нигоҳ доштани сайёраи мо кумак мекунад. Инчунин, химия дар тавлиди неруи барқ, масалан, тавассути раванди сӯзондани сӯзишворӣ, ки имкон медиҳад, неруи барқ тавлид шавад, нақши муҳим дорад.
Химия дар ҳаёти ҳаррӯзаи мо низ нақши муҳим дорад. Масалан, мо маҳсулоти зиёди химиявиро, аз қабили маводи шустушӯӣ, маҳсулоти нигоҳубини бадан, хушбӯйкунандаҳо ва ғайра, истифода мебарем. Инчунин, маҳсулоти химиявиро дар либос, мебел, электроникаи хонагӣ ва дигар чизҳое истифода мебарем, ки дар ҳаёти ҳаррӯзаамон моро иҳота мекунанд.
Дар тараққиёти техника ҳам химия нақши калон мебозад. Бисёр равандҳои технологие, ки имрӯзҳо истифода мешаванд, ба татбиқи донишҳои химиявӣ ва технология асос ёфтаанд. Масалан, равандҳои химиявӣ барои истеҳсоли ҷузъҳои электронӣ, батареяҳои офтобӣ ва бисёр технологияҳои дигар истифода мешаванд. Ҳамзамон, дар истеҳсоли масолеҳ, монанди шиша, металл, сафол ва дигар маводе, ки дар истеҳсоли маҳсулоти гуногун истифода мешаванд, нақши калон мебозад.
Бо вуҷуди ин, химия ҷанбаҳои манфии худро низ дорад. Масалан, баъзе моддаҳои химиявӣ агар нодуруст истифода шаванд, метавонанд заҳролуд ё кансероген (бавуҷудоварандаи бемории саратон) бошанд. Аз ин рӯ, муҳим аст, ки маҳсулоти химиявиро бо эҳтиёт истифода барем ва дастурҳои истифодаи онҳоро риоя кунем.
Илова бар ин, истеҳсоли маҳсулоти химиявӣ метавонад, ба муҳити зист таъсири манфӣ, ба монанди ифлосшавии об, ҳаво ва хок дошта бошад. Бинобар ин, ба ҷиҳатҳои экологии истеҳсоли маҳсулоти химиявӣ диққат дода, усулҳои нави аз ҷиҳати экологӣ тозаро кор карда, баромадан лозим аст.
Хулоса, химия дар ҳаёти инсон нақши ниҳоят калон мебозад. Он ба мо кумак мекунад, ки ғизо истеҳсол кунем, онро бехатар нигоҳ дорем ва сифати зиндагиамонро беҳтар созем.